μουνδοπολυνησιακές γλώσσες

Λέγονται έτσι οι γλώσσες που ανήκουν στις γλωσσικές οικογένειες μούνδα-χμερ και μαλαιοπολυνησιακή. Μιλιούνται από περίπου 80 εκατομμύρια ανθρώπους. Η άποψη ότι από τις δύο οικογένειες διαμορφώθηκε η μεγαλύτερη μουνδοπολυνησιακή ενότητα (γεγονός που θα είχε τη βάση του σε μερικές συγγένειες λεξικολογικής και μορφολογικής τάξης), αποτέλεσε θέμα που προκάλεσε πολλές συζητήσεις, γιατί δεν μπορεί να αποκλειστεί το ότι οι αναλογίες που παρατηρούνται δεν αναφέρονται σε γενετική συγγένεια, αλλά έχουν μάλλον δευτερεύοντα χαρακτήρα (υπόστρωμα π.χ. ή επίδραση ομόρων γλωσσών). Η ομάδα μούνδα-χμερ (ή αυστροασιατική) εμφανίζεται με χαρακτήρες σπάνιας ομοιογένειας, γι’ αυτό και διάφοροι μελετητές προτιμούν να τις θεωρούν ως δυο αυθύρπακτες γλωσσικές ομάδες, δηλαδή την ομάδα μούνδα (ή κολ) και την ομάδα μονχμέρ. Οι γλώσσες της ομάδας μούνδα μιλιούνται στην ανατολική Ινδία, σε δυο περιοχές διαφορετικής σύστασης, που χωρίζονται από γλώσσες άλλων ομάδων: την προς Ν των Ιμαλαΐων (βόρεια ομάδα, μικρότερης σημασίας) και εκείνης της πεδιάδας της Τσότα – Ναγκπούρ (νότια ομάδα που περιλαμβάνει τις μεγαλύτερης σημασίας γλώσσες μούνδα: σανταλική, μουνδαρική, κούρκου κ.ά.). Οι γλώσσες των ομάδων μονχμέρ υποδιαιρούνται γενικά ως εξής: 1) κεντρική ομάδα: χμερ ή καμβοδιανή (Καμπότζη), μον ή πεγκουάν (νοτιοανατολική Βιρμανία κλπ.)· 2) ανατολική ομάδα: τσαμ, τζαράι, σεντάνγκ (νοτιοανατολικό Βιετνάμ)· 3) πρωτομαλαϊκή ομάδα: σεμάνγκ, σακέι κλπ. (στη χερσόνησο της Μαλάκκας)· 4) νικοβαρική (στα Νησιά Νικομπάρ)· 5) ομάδα του κάτω και μέσου ρου του Σαλούν: ριανγκ, ουά, παλάνγκ, και 6) Χάσι (στο Ασσάμ). Οι γλώσσες μον, χμερ και τσαμ έχουν αρχαία γραπτά μνημεία. Αμφισβητούμενο είναι αν η ανναμιτική (ή βιετναμική) ανήκει στην ομάδα μούνδα-χμερ: σύμφωνα με μερικές γνώμες ανήκει στη σινοθιβετανική γλωσσολογική ομάδα. Οι μαλαιοπολυνησιακές γλώσσες (ή αυστρο-νησιακές) είναι γενικά συγγενείς, αν και είναι διαδεδομένες κατά ασυνεχή τρόπο σε μια τεράστια έκταση: από τη Μαδαγασκάρη (δυτικά) μέχρι τα Νησιά του Πάσχα (ανατολικά), με έδαφος αποκλειστικά νησιωτικό (όπου πρέπει να εξαιρεθεί η χερσόνησος της Μαλάκκας). Χωρίζονται σε τρεις ομάδες: 1) ινδονησιακή (που τη μιλούν στη Φορμόζα, στο Αρχιπέλαγος των Φιλιππίνων, στα νησιά Σανίρ, Κελέβη, Βόρνεο, Σουμάτρα, Ιάβα, στη χερσόνησο της Μαλάκκας, στη Μαδαγασκάρη, κλπ.)· μελανησιακή, η οποία υποδιαιρείται σε πολυάριθμες παραλλαγές στη Νέα Καληδονία, στα νησιά Λόγιολτι, στις Νέες Εβρίδες, Φίτζι, νησιά Μπανκς, Αρχιπέλαγος Σάντα Κρους, νησιά Σολομώντα κλπ. (στενή συγγένεια με τις γλώσσες της Μελανησίας παρουσιάζουν οι γλώσσες της Μικρονησίας)· 3) πολυνησιακή (που τη μιλούν στα αρχιπελάγη της Πολυνησίας), η οποία υποδιαιρείται στις μαορί (Νέα Ζηλανδία), τόνγκα, σαμοανική, χαβανέζικη, γλώσσες των Νησιών της Εταιρείας (ταϊτινή, κλπ.) και στα Νησιά του Πάσχα.